Insecten

We delen onze aarde met insecten én dat zijn er enorm veel. Bronnen variëren omdat het uiteraard om schattingen gaat, maar er zijn schattingen dat er 200 miljoen insecten per persoon op aarde zijn of een totaal van 10 triljoen. Dat is een 10 met 18 nullen achter, onvoorstelbaar. Er zijn naar schatting 5 miljoen verschillende soorten waarvan ongeveer al 1 miljoen geïdentificeerd zijn door entomologen. Toch zijn enkele van die insecten veel bekender bij mensen dan de overgrote massa, de insecten die ons overlast bezorgen en als ongedierte worden gecategoriseerd. Wespen horen daar zeker ook bij, want wat kunnen die irritant zijn op een zomerse avond buiten. Ze zijn echter ook heel fascinerend en de cyclus van hun leven is interessant om te kennen.

Wespen vs. bijen

Wespen en bijen worden weleens verward, maar zijn 2 verschillende insecten. Bijen zijn cruciaal voor de voedselvoorziening van mensen, oa. door de bestuiving van bloemen en planten. Wespen zijn ook belangrijk, niet zozeer voor mensen maar wel in het ecosysteem van onze planeet.

Wespen kan je van bijen onderscheiden door hun puntige achterste en hun wespentaille dat het bovenste stuk van het lijf “scheidt” van het achterste stuk. Bijen maken geen nest door houtschilfers af te schrapen zoals wespen dat doet. Wespennesten herken je aan de typische cocons, bijen maken hun wespen in holtes van bv. bomen.

Sociale vs. solitaire wespen

Ongeveer 1000 van de ca. 30000 gekende wespensoorten leeft sociaal en bouwt elk jaar nieuwe kolonies uit. De meeste soorten wespen leven alleen en mannetjes en vrouwtjes zoeken enkel contact om te paren, waarna het vrouwtje de volledige verantwoordelijkheid voor de verzorging van de bevruchtte eitjes op zich neemt.

Voorbeelden van sociale wespen zijn de gewone wesp en de Duitse wesp.

Voorbeelden van solitaire wespen zijn graafwespen, spinnendoders.

Een leven als sociale wesp

Een koninginwesp bouwt haar nest vaak ondergronds of in een beschermde ruimte. Om dit “papieren” nest te bouwen, gebruikt ze gekauwde houtvezels. Een cyclus van een kolonie duurt 6 tot 11 maanden en in elke cyclus worden 3000 tot 8000 larven geproduceerd. 

Door het goede aanpassingsvermogen kan de wesp overleven in verschillende habitats. De wesp heeft wel een eerder warm klimaat nodig.

Een wespenkolonie wordt ongeveer gestart in maart-april, waar de koningin het nest vorm begint te geven. Het einde van het nest is ongeveer in oktober, wanneer de temperatuur daalt en de koningin sterft. De koningin produceert ongeveer 200 tot 300 eieren per dag, gedurende 24 dagen en bouwt een nest uit tot 8000 larven. 

De volgende stadia kunnen onderscheiden worden:

1. Eenzame fase: de koningin bouwt haar nest en produceert de eerste groep van werksters.
2. Snelle groei: de werksters vervangen de koningin als bouwer en bouwen het nest verder uit. De koningin start aan de productie van de honderden eieren per dag. De werksters populatie groeit snel in deze fase.
3. Trage groei: de groei vertraagd, de koningin komt aan het einde van de productie van eieren.
4. Hoogtepunt van de kolonie: populatie groeit niet verder, de mannetjes en ongedekte koninginnen komen tevoorschijn. Deze paren en de nieuwe koninginnen verbergen zich voor de winter om in maart opnieuw uit te komen en te starten met de bouw van een nieuw nest.
5. Afname: de samenhorigheid in het nest verdwijnt, mede door het sterven van de koningin. De werksters vliegen uit, eten elkaar op en sterven.